Bong bóng tài sản trở thành “cơn sốt” trên thị trường tài chính hiện nay

“Bong bóng tài sản” là một trong những vấn đề đáng e ngại trên thị trường kinh tế – tài chính của toàn cầu nói chung và tại các quốc gia nói riêng. Trong những thập kỷ trở lại gần đây, hiện tượng này xuất hiện ngày càng thường xuyên. Và trong giai đoạn mới đây, hiện tượng bong bóng dần hình thành và nổi lên ở khắp mọi nơi. Nó trở thành một “cơn sốt”, có tác động đến sự thay đổi của thị trường tài chính. Các dòng tiền vốn chảy ào ạt vào đủ loại tài sản khiến giá của chúng tăng cao tiềm ẩn những nguy cơ rủi ro nếu bong bóng “phát nổ”. Nếu hiện tượng này ngày càng bùng phát và kéo dài sẽ dẫn đến khủng hoảng tài chính và gây ra những hậu quả nặng nề cho nền kinh tế.

Bong bóng tài sản là gì?

Robert Shiller mô tả bong bóng là một hiện tượng kinh tế mang tính tinh thần, giống như một căn bệnh. Bong bóng được đánh dấu bởi tâm lý phấn khích quá đà, những dự báo của giới truyền thông và cảm giác hối tiếc của những người đã không “tham gia” vào bong bóng. Hiện tượng này thường được khuếch đại bằng tăng trưởng tín dụng.

Đối với tập đoàn quản lý quỹ GMO, bong bóng là hiện tượng giá tài sản tăng mạnh, có độ lệch chuẩn so với xu hướng giá trung bình ít nhất là 2. Sử dụng định nghĩa này, GMO xác định thế giới đã trải qua tổng cộng 330 bong bóng trong thời kỳ từ 1720 đến 2010. Hiểu đơn giản đây là hiện tượng chỉ tình trạng tài sản giao dịch tăng đột biến đến một mức giá vô lý hoặc mức giá không bền vững.

Bong bóng tài sản trở thành “cơn sốt” hiện nay

Tại Việt Nam thời gian vừa qua, giá nhiều loại tài sản tăng cao. Dòng vốn chảy ào ạt vào bất động sản, chứng khoán, vàng,… Đây cũng là vấn đề khiến nhiều chuyên gia lo ngại việc hình thành bong bóng tài sản. PGS.TS. Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện VEPR cho rằng, ở thời điểm hiện tại, dù lạm phát chưa trở thành một mối đe dọa vĩ mô. Thế nhưng rủi ro từ vấn đề này đang tiếp tục tích lũy. Đặc biệt, thị trường tài sản có nhiều dấu hiệu cho thấy đang trong tình trạng bong bóng. Nó có thể mang lại rủi ro cho hệ thống tín dụng và hoạt động kinh doanh.

Nhìn vào thị trường tài chính những ngày này, có thể thấy dường như bong bóng tài sản đang nổi lên ở khắp mọi nơi. Ở Mỹ, những cái tên lớn trong đó có Tesla liên tục lập đỉnh. Trong khi các chiến lược gia của Bank of America cảnh báo rằng bong bóng đang hình thành. Thị trường sắp bước vào giai đoạn điều chỉnh. Cùng lúc đó, đội quân các nhà đầu tư cá nhân đang ngày càng lớn mạnh. Điều này thách thức tính chính thống của phố Wall. Đồng thời biến những cổ phiếu vốn vô danh trước đây trở thành cơn sốt. Điển hình như GameStop.

Mức độ của bong bóng

Trên thị trường tràn ngập những nhà đầu tư ăn theo. Dòng tiền mặt ồ ạt đổ vào các tài sản trên mọi lĩnh vực. Từ năng lượng mặt trời và điện toán đám mây đến những phương tiện đầu tư mới lạ. Điển hình như các công ty SPAC. Và tất nhiên, không thể bỏ qua Bitcoin. Đây là bong bóng được tất cả mọi người yêu thích năm 2017. Nó đã quay trở lại và lập đỉnh mới vào đầu năm 2021. Mức giá của nó tăng gấp 4 lần trong năm ngoái.

Có những con số cụ thể chứng minh cho mức độ khổng lồ của bong bóng. Cổ phiếu GameStop đã tăng 8.000% chỉ trong 12 tháng. Chỉ số S&P đã tăng 70% so với mức đáy lập từ tháng 3 năm ngoái. Và 1.800 tỷ USD là số tiền mà 500 người giàu nhất thế giới đã thêm vào khối tài sản của họ trong năm ngoái.

Lý do tạo nên “cơn sốt”

Điều gì đã tạo nên cơn sốt đầu cơ này? Đó là đại dịch. Các nhà hoạch định chính sách đã bơm hàng nghìn tỷ USD. Số tiền này dùng để kích thích, hỗ trợ nền kinh tế chống lại những tác động của dịch bệnh. Tuy nhiên số tiền đó hóa ra lại giúp thổi lên những quả bong bóng tài sản. Riêng các chính phủ đã chi ra khoảng 12.000 tỷ USD thông qua các gói kích thích tài khóa. Trong khi Cục dự trữ liên bang Fed vẫn đang mua 120 tỷ USD trái phiếu mỗi tháng. Mục đích để giữ cho chi phí đi vay ở các nền kinh tế hàng đầu thế giới ở mức thấp.

Cơn sốt này có ý nghĩa gì? Hiện lợi suất của cả những khoản nợ rủi ro nhất cũng đang ở mức thấp hơn bao giờ hết. Các nhà đầu tư nhanh chóng đuổi theo mọi cơn sốt. Họ đang muốn tìm kiếm món hời tiếp theo. Không ai biết chắc chắn khi nào những quả bong bóng này sẽ nổ. Thế nhưng những lời cảnh báo đang ngày càng lớn hơn.

Nguy cơ thiệt hại do bong bóng gây ra

Lịch sử cho thấy bong bóng sẽ gây ra những thiệt hại lớn như thế nào khi chúng vỡ tung. Từ những bong bóng tài chính sơ khai như bong bóng hoa tulip của thế kỷ 1. Hoặc những ví dụ gần đây như bong bóng dot-com năm 2001. Hay tiêu biểu là thảm họa nợ dưới chuẩn đã tạo ra khủng hoảng tài chính 2008. Đến tận ngày nay chúng ta vẫn còn cảm nhận được các hệ lụy.

Thời điểm này, thế giới đang xoay quanh niềm hi vọng vaccine sẽ đưa thế giới quay trở lại quỹ đạo bình thường. Tuy nhiên, bất kỳ va vấp nào cũng có thể khiến nhà đầu tư đổ xô bán tháo. Đây là thứ khiến niềm tin càng suy sụp trên diện rộng. Nếu thị trường tài chính sụp đổ và suy thoái kinh tế đến cùng 1 lúc đúng thời điểm thế giới đang chịu trận trước Covid-19 như hiện nay, thế giới sẽ mất nhiều năm mới có thể hồi phục.

Kể cả khi kinh tế toàn cầu hồi phục mạnh mẽ, đó cũng sẽ là 1 thách thức. Bởi vì các tài sản, trong đó có cổ phiếu hiện đang rất đắt đỏ. Các NHTW và chính phủ các nước có thể bắt đầu rút lại gói kích thích. Mục đích nhằm kiểm soát rủi ro nợ và lạm phát gia tăng. Thế nhưng điều này sẽ khiến các nhà đầu tư vốn đã quen với nới lỏng chính sách tiền tệ rơi vào hoảng loạn. Dẫu vậy, chí ít thì ở thời điểm hiện tại, tâm lý hưng phấn vẫn đang bao trùm thị trường.

Nguồn: cafef.vn